नवीन रेशन कार्ड 2026 संदर्भात अनेक लोकांमध्ये संभ्रम आहे. त्यामुळे या लेखामध्ये आपण पुढे काय पाहणार आहोत, हे आधीच स्पष्ट करणे गरजेचे आहे. या लेखात आपण नवीन रेशन कार्ड काढण्याच्या दोन महत्त्वाच्या पद्धती, कोणते लाभार्थी पात्र आहेत, अर्जासाठी कोणती कागदपत्रे लागतात, तसेच ऑनलाईन पद्धतीने अर्ज कसा करायचा याची सविस्तर आणि सोप्या शब्दांत माहिती पाहणार आहोत. ही माहिती प्रत्येक सामान्य नागरिकासाठी उपयुक्त आहे. त्यामुळे हा लेख शेवटपर्यंत वाचणे खूप महत्त्वाचे आहे.
नवीन रेशन कार्ड काढण्याच्या पद्धती
नवीन रेशन कार्ड काढण्यासाठी सरकारकडून दोन पद्धती उपलब्ध करून देण्यात आल्या आहेत. पहिली पद्धत ही तुलनेने सोपी आहे आणि बहुतांश लोक हीच पद्धत वापरतात. या पद्धतीत प्रक्रिया थोडी वेळखाऊ असू शकते, पण कागदपत्रे योग्य असतील तर अडचण येत नाही. दुसरी पद्धत थोडी अधिक माहिती आणि काळजीपूर्वक अर्ज भरण्याची आहे. मात्र या पद्धतीचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे, जर सर्व कागदपत्रे अचूक दिली असतील तर साधारण 30 दिवसांच्या आत नवीन रेशन कार्ड मिळण्याची शक्यता जास्त असते. त्यामुळे अर्ज करताना कोणती पद्धत आपल्या परिस्थितीनुसार योग्य आहे, हे समजून घेणे आवश्यक आहे.
नवीन रेशन कार्डसाठी पात्र कोण?
नवीन रेशन कार्डसाठी कोण पात्र आहे, हे समजून घेणे फार महत्त्वाचे आहे. सर्वप्रथम, नवीन लग्न झालेले कुटुंब या योजनेसाठी अर्ज करू शकते. लग्नानंतर जेव्हा पती-पत्नी वेगळे कुटुंब स्थापन करतात, तेव्हा त्यांना स्वतंत्र रेशन कार्ड काढण्याचा अधिकार असतो. त्याचप्रमाणे, जे कुटुंब लग्नानंतर विभक्त झाले आहे, म्हणजे आई-वडिलांपासून वेगळे राहत आहे, असे लाभार्थी देखील अर्ज करू शकतात. तसेच एका रेशन कार्डमधून बाहेर पडून नवीन कुटुंब तयार केले असेल, म्हणजेच विभक्त कुटुंब स्थापन केले असेल, तरीही नवीन रेशन कार्डसाठी अर्ज करता येतो. याशिवाय, ज्यांचे नाव जुन्या रेशन कार्डमध्ये नाही, किंवा चुकून वगळले गेले आहे, असे लाभार्थीही नवीन रेशन कार्डसाठी पात्र ठरतात. एका गावातून दुसऱ्या गावात किंवा एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी कायमस्वरूपी स्थलांतर झाले असेल, तर असे स्थलांतरित लाभार्थी सुद्धा नवीन रेशन कार्डसाठी अर्ज करू शकतात.
अर्जासाठी आवश्यक कागदपत्रांची सविस्तर माहिती
नवीन रेशन कार्डसाठी अर्ज करताना योग्य कागदपत्रे असणे अत्यंत गरजेचे आहे. सर्वप्रथम, कुटुंबातील सर्व सदस्यांचे आधार कार्ड असणे आवश्यक आहे. आधार कार्ड हे ओळखीचे आणि कुटुंबाच्या नोंदीसाठी सर्वात महत्त्वाचे दस्तऐवज आहे. त्यानंतर रहिवासी पुरावा लागतो. यासाठी लाईट बिल, पाणी बिल किंवा घर भाडे करार यापैकी कोणतेही एक कागदपत्र देता येते. उत्पन्नाचा दाखला हा देखील खूप महत्त्वाचा आहे. हा दाखला तहसील कार्यालयातून तहसीलदाराच्या सहीने मिळालेला असावा. तलाठी किंवा ग्रामसेवक यांचा उत्पन्न दाखला या ठिकाणी ग्राह्य धरला जात नाही. कुटुंबात लहान मुले असतील, तर त्यांचा जन्म दाखला देणे बंधनकारक आहे. यासोबतच विवाह प्रमाणपत्र, म्हणजेच मॅरेज सर्टिफिकेट असणे आवश्यक आहे. हे प्रमाणपत्र ग्रामपंचायत किंवा नगरपालिकेने दिलेले असावे. जर विवाह प्रमाणपत्र उपलब्ध नसेल, तर बॉन्ड पेपरवर लिहिलेला विवाहाचा पुरावा सुद्धा देता येतो. जुने रेशन कार्ड असल्यास, त्यामधून नाव कमी झाल्याचा किंवा वेगळे झाल्याचा पुरावा देणे आवश्यक आहे. तसेच दोन पासपोर्ट साईज फोटो सुद्धा अर्जासोबत जोडावे लागतात.
ऑनलाईन पद्धतीने नवीन रेशन कार्डसाठी अर्ज कसा करावा
जर तुम्हाला ऑनलाईन पद्धतीने नवीन रेशन कार्डसाठी अर्ज करायचा असेल, तर सर्वप्रथम गुगलमध्ये rcms.maha.gov.in ही वेबसाईट सर्च करावी लागते. ही महाराष्ट्र अन्न व नागरी पुरवठा विभागाची अधिकृत वेबसाईट आहे. वेबसाईट उघडल्यानंतर “रेशन कार्ड” या पर्यायावर क्लिक करावे. त्यानंतर “नवीन रेशन कार्ड” या पर्यायाची निवड करावी. पुढील स्टेपमध्ये आधार नंबर टाकून लॉगिन करावे लागते. लॉगिन झाल्यानंतर कुटुंबातील सर्व सदस्यांची माहिती काळजीपूर्वक भरावी लागते. ही माहिती आधार कार्डप्रमाणे अचूक असणे फार महत्त्वाचे आहे. त्यानंतर वेबसाईटवर मागितलेली सर्व कागदपत्रे स्कॅन करून अपलोड करावी लागतात. सर्व माहिती आणि कागदपत्रे अपलोड केल्यानंतर अर्ज सबमिट करावा. अर्ज सबमिट केल्यानंतर एक अर्ज क्रमांक मिळतो. हा अर्ज क्रमांक जपून ठेवणे आवश्यक आहे, कारण याच क्रमांकाच्या मदतीने पुढे अर्जाची स्थिती तपासता येते.
नवीन रेशन कार्ड 2026 साठी अर्ज करताना योग्य माहिती, अचूक कागदपत्रे आणि योग्य पद्धत वापरणे फार महत्त्वाचे आहे. जर सर्व माहिती नीट भरली आणि कागदपत्रांमध्ये कोणतीही चूक नसेल, तर अर्ज लवकर मंजूर होतो. विशेषतः दुसरी पद्धत वापरल्यास 30 दिवसांच्या आत रेशन कार्ड मिळण्याची शक्यता जास्त असते. त्यामुळे प्रत्येक लाभार्थ्याने ही माहिती नीट समजून घेऊनच अर्ज करावा, जेणेकरून भविष्यात कोणतीही अडचण येणार नाही.
