Pmkisan Physical Verification Form पीएम किसान सन्मान निधी योजनेशी संबंधित अतिशय महत्त्वाचा आणि शेतकऱ्यांच्या थेट फायद्याचा अपडेट सविस्तरपणे समजावून सांगितला आहे. अनेक शेतकऱ्यांचे हप्ते बंद झाले आहेत किंवा बंद होण्याच्या मार्गावर आहेत. असे का घडते, कोणाला अर्ज भरावा लागतो, हा अर्ज कुठे आणि कसा भरायचा, फिजिकल व्हेरिफिकेशन म्हणजे काय, संशयास्पद लाभार्थी कोण असतात, आणि जर पात्र असाल तर बंद झालेले हप्ते पुन्हा कसे सुरू होऊ शकतात, याची सविस्तर माहिती या लेखात सोप्या मराठी भाषेत दिली आहे.
पीएम किसान योजनेचा हप्ता का बंद होऊ शकतो?
पीएम किसान सन्मान निधी योजना ही केंद्र सरकारची अतिशय महत्त्वाची योजना आहे. या योजनेअंतर्गत पात्र शेतकऱ्यांना दरवर्षी ६,००० रुपये आर्थिक मदत दिली जाते. ही रक्कम तीन समान हप्त्यांमध्ये थेट बँक खात्यात जमा होते. मात्र, सध्या अनेक शेतकऱ्यांचे हप्ते अचानक बंद झाले आहेत. काही शेतकऱ्यांना १२ व्या हप्त्यापासून, काहींना १८ व्या, तर काहींना १९ व्या हप्त्यापासून पैसे मिळालेले नाहीत. यामागील मुख्य कारण म्हणजे अपूर्ण माहिती, चुकीची नोंद, किंवा संशयास्पद लाभार्थी म्हणून नाव यादीत येणे होय.
लाभार्थ्यांची संख्या का कमी होत आहे?
राज्यात पीएम किसान योजनेचा १९ वा हप्ता मिळाल्यानंतर आता २१ वा हप्ता वितरित केला जात आहे. या प्रक्रियेदरम्यान असे लक्षात आले आहे की जवळजवळ २ लाख ४८ हजार ३२६ लाभार्थी या योजनेतून बाद झाले आहेत. ही संख्या अजूनही वाढू शकते, कारण हप्ता वितरित करताना तपासणी अधिक कडक केली जात आहे. सरकारकडून लाभ फक्त खऱ्या आणि पात्र शेतकऱ्यांनाच मिळावा, यासाठी आता काटेकोर पावले उचलली जात आहेत.
फिजिकल व्हेरिफिकेशन म्हणजे काय?
पीएम किसान योजनेमध्ये आता “फिजिकल व्हेरिफिकेशन” ही प्रक्रिया सुरू करण्यात आली आहे. या प्रक्रियेत शेतकऱ्यांची प्रत्यक्ष तपासणी केली जाते. एकाच कुटुंबातील एकापेक्षा जास्त व्यक्ती लाभ घेत आहेत का, जमीन विकल्यानंतरही लाभ घेतला जात आहे का, मयत लाभार्थ्यांच्या नावावर अजूनही हप्ता येतोय का, अशा अनेक बाबी तपासल्या जातात. अशा प्रकारे संशयास्पद लाभार्थ्यांच्या याद्या तयार केल्या जात आहेत आणि त्या याद्यांमधील शेतकऱ्यांचे स्वतंत्रपणे पडताळणी केली जाते.
संशयास्पद लाभार्थी कोण असतात?
ज्या शेतकऱ्यांच्या बाबतीत नियमांचे उल्लंघन झाल्याची शक्यता आहे, त्यांना संशयास्पद लाभार्थी मानले जाते. उदाहरणार्थ, एकाच कुटुंबातील पती-पत्नी दोघेही लाभ घेत असतील, तर ते चुकीचे ठरते. कारण पीएम किसान योजनेनुसार एक कुटुंब म्हणजे पती, पत्नी आणि १८ वर्षांखालील मुले. या कुटुंबातून फक्त एकालाच लाभ मिळू शकतो. तसेच, जमीन विकूनही लाभ घेणारे, किंवा मयत व्यक्तीच्या नावावर लाभ सुरू असलेले शेतकरीही अपात्र ठरतात.
अर्ज का भरावा लागतो आणि कुठे भरायचा?
संशयास्पद यादीत नाव आलेल्या शेतकऱ्यांना कृषी विभागामार्फत एक अर्ज भरावा लागतो. हा अर्ज तालुका स्तरावर असलेल्या कृषी अधिकारी किंवा ग्राम कृषी अधिकाऱ्याकडे भरून दिला जातो. प्रत्येक कृषी कार्यालयाकडे अशा लाभार्थ्यांची यादी उपलब्ध आहे. या अर्जामध्ये शेतकऱ्याचे नाव, गट नंबर, तालुका, आधार क्रमांक, मोबाईल नंबर, फार्मर आयडी, आणि जमिनीचा तपशील भरावा लागतो. अर्ज भरल्यानंतर अधिकारी प्रत्यक्ष तपासणी करून अहवाल पुढे सादर करतात.
फार्मर आयडी आणि जमीन नोंदीचे महत्त्व
पूर्वी अनेक शेतकरी एकाच गट नंबरमध्ये सामायिक होते. त्यामुळे अनेक वेळा चुकीने हप्ते बंद झाले. आता फार्मर आयडी जोडल्यामुळे प्रत्येक शेतकऱ्याची स्वतंत्र ओळख निश्चित केली जात आहे. भूमी अभिलेखामधील वैयक्तिक धारक क्षेत्र किती आहे, ते क्षेत्र १ फेब्रुवारी २०१९ पूर्वी धारण केले आहे का, याची तपासणी केली जाते. ही माहिती योग्य असल्यास शेतकरी पुन्हा पात्र ठरू शकतो.
कोणते लाभार्थी कायम अपात्र ठरतात?
काही व्यक्तींना पीएम किसान योजनेचा लाभ घेता येत नाही. यामध्ये विद्यमान किंवा माजी मंत्री, आमदार, खासदार, महापालिकेचे महापौर, जिल्हा परिषद अध्यक्ष, तसेच केंद्र आणि राज्य शासनाचे सेवानिवृत्त अधिकारी यांचा समावेश होतो. मात्र, चतुर्थ श्रेणी कर्मचारी वगळण्यात आले आहेत. जर एखादी व्यक्ती या गटात येत असेल, तर तिला पीएम किसानचा हप्ता मिळू शकत नाही.
पीएम किसान सन्मान निधी योजना ही शेतकऱ्यांसाठी अतिशय महत्त्वाची योजना आहे. मात्र, नियम पाळले नाहीत तर हप्ता बंद होऊ शकतो. त्यामुळे ज्यांचे हप्ते थांबले आहेत किंवा ज्यांचे नाव संशयास्पद यादीत आहे, त्यांनी तात्काळ कृषी कार्यालयात जाऊन अर्ज भरावा. पात्र असाल तर तपासणीनंतर हप्ता पुन्हा सुरू होण्याची पूर्ण शक्यता आहे. वेळेत योग्य पावले उचलल्यास आर्थिक मदतीचा लाभ नक्कीच मिळू शकतो.
