या सविस्तर लेखामध्ये आपण राज्यामध्ये सुरू झालेल्या रब्बी हंगामाच्या ई-पीक पाहणीबाबत संपूर्ण आणि महत्त्वाची माहिती जाणून घेणार आहोत. रब्बी ई-पीक पाहणी कधीपासून सुरू झाली आहे, शेतकऱ्यांना स्वतः पाहणी करण्यासाठी किती कालावधी देण्यात आला आहे, सहाय्यक स्तरावर पाहणी कधी केली जाणार आहे, कोणते मोबाईल ॲप वापरायचे आहे, तसेच कोणकोणत्या नोंदी ई-पीक पाहणीमध्ये करता येतात, याची सविस्तर आणि सोप्या मराठी भाषेत माहिती या लेखामध्ये दिली आहे.
रब्बी हंगामासाठी ई-पीक पाहणी सुरू झाल्याची अधिकृत घोषणा
जय शिवराय मित्रांनो. राज्यामध्ये रब्बी पिकांच्या ई-पीक पाहणीस सुरुवात करण्यात आलेली आहे. सन 2025 पासून शेतकऱ्यांना रब्बी हंगामातील पिकांची ई-पीक पाहणी करता येणार आहे. ही ई-पीक पाहणी शासनासाठी तसेच शेतकऱ्यांसाठीही अत्यंत महत्त्वाची मानली जाते, कारण याच पाहणीच्या आधारे पिक विमा, नुकसान भरपाई, शासकीय योजना आणि विविध प्रकारचे लाभ ठरवले जातात. त्यामुळे कोणताही शेतकरी या प्रक्रियेकडे दुर्लक्ष करू नये, असे आवाहन शासनाच्या माध्यमातून करण्यात आले आहे.
ई-पीक पाहणीसाठी आधी निश्चित केलेले वेळापत्रक
राज्य शासनाने ई-पीक पाहणीसाठी 30 जुलै 2025 रोजी एक सविस्तर वेळापत्रक जाहीर केले होते. या वेळापत्रकानुसार सर्वप्रथम खरीप हंगामाची ई-पीक पाहणी, त्यानंतर रब्बी हंगामाची पाहणी आणि शेवटी उन्हाळी पिकांची पाहणी असा क्रम निश्चित करण्यात आला होता. मात्र, 2025 मध्ये राज्यातील अनेक भागांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर अतिवृष्टी झाली. काही ठिकाणी पूर परिस्थिती निर्माण झाली. या नैसर्गिक आपत्तीमुळे अनेक शेतकऱ्यांना वेळेत ई-पीक पाहणी करता आली नाही. ही बाब लक्षात घेऊन शासनाने ई-पीक पाहणीसाठी मोठ्या प्रमाणावर मुदतवाढ दिली होती.
अतिवृष्टीमुळे दिलेली मुदतवाढ आणि खरीप पाहणी
अतिवृष्टी आणि पूर परिस्थितीमुळे खरीप हंगामाची ई-पीक पाहणी 30 नोव्हेंबर 2025 पर्यंत सहाय्यकांच्या माध्यमातून सुरू ठेवण्यात आली होती. या कालावधीत मोठ्या संख्येने शेतकऱ्यांची पाहणी पूर्ण करण्यात आली. आता हा कालावधी संपल्यानंतर राज्य शासनाने रब्बी हंगामाची ई-पीक पाहणी सुरू करण्याचा निर्णय घेतला आहे. त्यामुळे आता सर्व शेतकऱ्यांनी आपले लक्ष रब्बी पिकांच्या नोंदीकडे वळवणे आवश्यक आहे.
शेतकऱ्यांसाठी रब्बी ई-पीक पाहणीचा कालावधी
10 डिसेंबर 2025 पासून शेतकऱ्यांना स्वतःच्या मोबाईलवरून रब्बी हंगामाची ई-पीक पाहणी करता येणार आहे. हा कालावधी 24 जानेवारी 2026 पर्यंत असणार आहे. या दरम्यान शेतकऱ्यांनी आपल्या शेतातील पिकांची अचूक माहिती भरून ई-पीक पाहणी पूर्ण करणे गरजेचे आहे. शासनाने दिलेल्या मुदतीमध्ये पाहणी न केल्यास भविष्यातील शासकीय लाभ मिळण्यात अडचणी येऊ शकतात, असे स्पष्ट करण्यात आले आहे.
सहाय्यक स्तरावर रब्बी ई-पीक पाहणी
ज्या शेतकऱ्यांना स्वतः ई-पीक पाहणी करणे शक्य नाही, अशा शेतकऱ्यांसाठी सहाय्यक स्तरावर पाहणीची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली आहे. या शेतकऱ्यांची ई-पीक पाहणी 25 जानेवारी 2026 ते 10 मार्च 2026 या कालावधीत सहाय्यकांच्या माध्यमातून केली जाणार आहे. 10 मार्च 2026 ही रब्बी हंगामाच्या ई-पीक पाहणीची अंतिम तारीख असणार आहे. त्या तारखेपर्यंत सर्व शेतकऱ्यांची पाहणी पूर्ण करणे बंधनकारक आहे.
बीसीएस ई-पीक पाहणी ॲपचा वापर
शासनाने शेतकऱ्यांसाठी बीसीएस ई-पीक पाहणी हे अधिकृत मोबाईल ॲप उपलब्ध करून दिले आहे. 10 डिसेंबर 2025 पासून या ॲपच्या माध्यमातून शेतकरी आपली ई-पीक पाहणी करू शकतात. या ॲपमध्ये पिकांची नोंद कशी करायची, फोटो कसे अपलोड करायचे आणि माहिती कशी भरायची, याबाबत सविस्तर मार्गदर्शन देण्यात आलेले आहे. ॲपची लिंक संबंधित व्हिडिओच्या डिस्क्रिप्शन बॉक्समध्ये देण्यात आलेली असल्याची माहितीही देण्यात आली आहे.
अधिकारी व कर्मचाऱ्यांना दिलेले कडक निर्देश
या संपूर्ण प्रक्रियेमध्ये अधिकारी आणि कर्मचारी यांना स्पष्ट आणि कडक निर्देश देण्यात आले आहेत. ठरवून दिलेल्या कालावधीत 100 टक्के ई-पीक पाहणी पूर्ण करणे त्यांच्यावर बंधनकारक आहे. जर पाहणीमध्ये काही चूक किंवा दुरुस्ती आवश्यक असेल, तर मंडळ अधिकाऱ्यांनी मोबाईल ॲपमध्ये लॉगिन करून त्या दुरुस्त्या दिलेल्या मुदतीत पूर्ण कराव्यात, अशा सूचनाही शासनाच्या पत्रकात नमूद करण्यात आल्या आहेत.
ई-पीक पाहणीमध्ये करता येणाऱ्या महत्त्वाच्या नोंदी
रब्बी हंगामाच्या ई-पीक पाहणीदरम्यान शेतकरी केवळ पिकांचीच नोंद करत नाहीत, तर इतर महत्त्वाच्या नोंदी सुद्धा करू शकतात. यामध्ये विहिरीची नोंद, कायम पडी जमिनीची नोंद, बांधावरील झाडांची नोंद तसेच फळबागेची नोंद करण्याची सुविधाही उपलब्ध आहे. या सर्व नोंदी अचूक केल्यास भविष्यातील शासकीय कामकाज अधिक सोपे होते.
जर आपल्याला रब्बी हंगामासाठी कोणत्याही शासकीय योजनेचा लाभ घ्यायचा असेल, तर ई-पीक पाहणी वेळेत करणे अत्यंत गरजेचे आहे. त्यामुळे सर्व शेतकऱ्यांनी आजच आपली रब्बी ई-पीक पाहणी पूर्ण करावी. काही अडचण किंवा समस्या असल्यास कमेंट करून जरूर कळवा. त्याबाबत अधिक माहिती मिळवून नव्याने मार्गदर्शन करण्याचा प्रयत्न केला जाईल. रब्बी हंगामाची ई-पीक पाहणी ही प्रत्येक शेतकऱ्यासाठी महत्त्वाची प्रक्रिया असल्याने, ती गांभीर्याने पूर्ण करणे आवश्यक आहे.