या संपूर्ण लेखामध्ये आपण मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजनेच्या नोव्हेंबर महिन्याच्या थकीत हप्त्याबाबत राज्य शासनाने घेतलेल्या मोठ्या निर्णयाची माहिती पाहणार आहोत. तसेच शासनाने दिलेली निधी मंजुरी, सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य विभागाचा जारी केलेला जीआर, तीनही प्रवर्गांसाठी मिळणारा निधी, निवडणुकीच्या आचारसंहितेमुळे निर्माण झालेली अडचण, हप्ता उशीर का झाला, आणि पुढे लाभार्थ्यांच्या खात्यात पैसा कधी जमा होऊ शकतो याची संपूर्ण सविस्तर माहिती पुढील परिच्छेदांतून समजून घेणार आहोत. त्यामुळे लेख शेवटपर्यंत वाचा.
१) राज्य शासनाकडून नोव्हेंबर हप्त्याला अखेर मंजुरी
मुख्य मुद्दा: नोव्हेंबर महिन्याचा हप्ता राज्य शासनाने अधिकृतपणे मंजूर केला
राज्यातील लाखो महिला लाभार्थ्यांसाठी आजची ही बातमी मोठा दिलासा देणारी आहे. मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजनेच्या अंतर्गत येणारा नोव्हेंबर महिन्याचा हप्ता दीर्घकाळ प्रलंबित होता. अनेक महिलांना दर महिन्याला मिळणाऱ्या आर्थिक मदतीवर घरखर्च आणि दैनंदिन आर्थिक गरजा अवलंबून आहेत. त्यामुळे या उशिरामुळे लाभार्थ्यांमध्ये मोठी चिंता निर्माण झाली होती. मात्र, अखेर राज्य शासनाने आज औपचारिक निर्णय घेत हा हप्ता वितरित करण्यास मंजुरी दिली आहे. या निर्णयामुळे लाखो घरांना आर्थिक आधार मिळणार असून महिलांमध्ये समाधानाचे वातावरण निर्माण झाले आहे. राज्यात निवडणुकांची आचारसंहिता लागू असल्याने शासनाने निधी प्रक्रिया थोडी थांबवली होती. परंतु परिस्थितीचा विचार करून, तातडीची गरज ओळखून आता हा महत्त्वपूर्ण निर्णय घेण्यात आला आहे.
२) 263 कोटी 45 लाखांचा निधी हप्ता वितरणासाठी मंजूर
मुख्य मुद्दा: हप्ता देण्यासाठी मोठा निधी मंजूर, आर्थिक प्रक्रिया सुरू
राज्य शासनाने या हप्त्याच्या वितरणासाठी एकूण 263 कोटी 45 लाख रुपयांचा निधी उपलब्ध करून दिला आहे. हा निधी मंजूर केल्यानंतर पुढील प्रक्रिया सुरू झाली असून संबंधित खात्यांमध्ये त्वरित रक्कम वर्ग करण्याचे निर्देश देण्यात आले आहेत. सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य विभागाच्या माध्यमातून एक अधिकृत जीआर जारी करण्यात आला आहे. जीआरमध्ये हप्त्याच्या वितरणाची पद्धत, निधीच्या वापराचा तपशील आणि लाभार्थ्यांच्या खात्यात रक्कम जमा करण्याचा प्रशासकीय आदेश नमूद करण्यात आला आहे. हा निधी मंजूर झाल्यामुळे आता सर्व जिल्ह्यांमध्ये योजनेचा आर्थिक प्रवाह पुन्हा सुरु झाला आहे. शासन स्तरावर सर्व आवश्यक कागदपत्रे, मंजुरी आणि तांत्रिक प्रक्रिया पूर्ण झाली असून पुढील टप्पा म्हणजे रक्कम डीबीटीद्वारे खात्यात जमा करणे हा आहे.
३) एससी, एसटी आणि सर्वसाधारण प्रवर्गांसाठी निधी उपलब्ध
मुख्य मुद्दा: तिन्ही प्रवर्गातील महिलांना समान लाभ मिळणार
या योजनेच्या अंतर्गत तीन महत्त्वाचे प्रवर्ग समाविष्ट आहेत — सर्वसाधारण प्रवर्ग, अनुसूचित जाती (एससी), आणि अनुसूचित जमाती (एसटी). यापैकी एससी प्रवर्गासाठीचा निधी उपलब्ध करून देण्याची जबाबदारी सामाजिक न्याय विभागाकडे असते. आज जारी करण्यात आलेल्या जीआरनुसार एससी प्रवर्गासाठी आवश्यक निधी शासनाने अधिकृतपणे मंजूर केला आहे. योजनेचे उद्दिष्ट सर्व गटांतील महिलांना समान आर्थिक मदत देणे हे असल्याने शासनाने या तिन्ही प्रवर्गांसाठी स्वतंत्र निधी उपलब्ध करून दिला आहे. यामुळे कोणीही लाभार्थी वंचित राहणार नाही याची खात्री शासनाने घेतली आहे. आर्थिक मदत मिळाल्याने महिलांना घरगुती खर्चाचा भार हलका होतो आणि योजनेचा उद्देश अधिक प्रभावीपणे पूर्ण होतो.
४) आचारसंहिता आणि निवडणुकांमुळे हप्ता उशिरा मिळाला
मुख्य मुद्दा: निवडणुकांमुळे हप्ता अडकला
राज्यात स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुका व त्यासोबत लागू झालेल्या आचारसंहितेमुळे शासन यंत्रणेवर काही निर्बंध आले होते. आर्थिक व्यवहार, नवीन मंजुरी किंवा लाभ वितरण यांसारख्या निर्णयांवर आचारसंहितेमुळे तात्पुरते बंधन येते. त्यामुळे नोव्हेंबर महिन्याचा हप्ता वेळेवर वितरित होऊ शकला नाही. महिलांमध्ये नैसर्गिकच प्रश्न निर्माण झाले होते की हप्ता कधी मिळणार? काही दिवस आणखी वाट पाहावी लागणार का? परंतु आता शासनाने संपूर्ण परिस्थितीचा अभ्यास करून, लाभार्थ्यांना होणारा विलंब लक्षात घेत निर्णय घेतला आहे. त्यानुसार हप्ता वितरित करण्यास कोणतीही अडचण उरलेली नाही. मंजुरी मिळाल्यामुळे पुढील टप्पे जलदगतीने पूर्ण होत आहेत.
५) हप्ता कधी खात्यात जमा होणार? लवकरच तारीख जाहीर
मुख्य मुद्दा: महिला व बालविकास मंत्री लवकरच अधिकृत तारीख जाहीर करतील
निधी मंजूर झाल्यानंतर आता सर्वात महत्त्वाचा प्रश्न म्हणजे हा हप्ता महिलांच्या खात्यात कधी जमा होणार? उपलब्ध माहितीप्रमाणे, महिला व बालविकास विभाग लवकरच वितरणाची अधिकृत तारीख जाहीर करणार आहे. एकदा तारीख जाहीर झाली की हप्ता थेट डीबीटी (Direct Benefit Transfer) च्या माध्यमातून लाभार्थ्यांच्या खात्यात जमा केला जाईल. शासनाने यासंबंधी सर्व प्रक्रिया तयार ठेवल्या आहेत. त्यामुळे रक्कम जमा होण्यासाठी आता फार वेळ लागणार नाही अशी अपेक्षा आहे. पुढील काही दिवसांत किंवा आठवड्यात याबाबत ठोस अपडेट मिळण्याची शक्यता आहे.
मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजनेच्या नोव्हेंबर महिन्याचा हप्ता आता पूर्णपणे मंजूर झाला आहे. निधी उपलब्ध आहे, जीआर जारी झाला आहे आणि प्रक्रिया सुरु झालेली आहे. राज्यातील लाखो महिलांसाठी हा निर्णय मोठा दिलासा देणारा ठरला आहे. येणाऱ्या काळात वितरणाची अचूक तारीख जाहीर होताच आपणास पुन्हा नवीन माहिती देऊ.