आज आपण एका अतिशय महत्त्वाच्या आणि आनंददायक बातमीबद्दल सविस्तर चर्चा करणार आहोत. गेल्या काही महिन्यांपासून संपूर्ण महाराष्ट्रातील शेतकरी बांधव शासनाकडून मिळणाऱ्या रब्बी आणि अतिवृष्टी अनुदानाची प्रतीक्षा करत होते. दिवाळीपूर्वी हे पैसे मिळतील अशी सर्वांची अपेक्षा होती, मात्र काही प्रशासकीय अडचणी आणि विलंबामुळे हे थांबले होते. आता मात्र राज्य शासनाने अधिकृतरीत्या या अनुदान वितरणाला मंजुरी दिली आहे आणि शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यांमध्ये पैसे जमा होऊ लागले आहेत. या लेखात आपण जाणून घेऊ — कोणत्या शेतकऱ्यांना हे अनुदान मिळणार आहे, किती प्रकारचे अनुदान आहेत, पैसे कोणत्या पद्धतीने जमा होणार आहेत, आणि जर अजून तुमच्या खात्यात पैसे आले नसतील तर तुम्ही पुढे काय करावे.
राज्य शासनाने सुरू केले अनुदान वितरण
राज्य शासनाने अखेर शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत अपेक्षित असलेले रब्बी आणि अतिवृष्टी अनुदानाचे वितरण सुरू केले आहे. गेल्या काही महिन्यांपासून शेतकरी बांधव हे पैसे मिळण्याची आतुरतेने वाट पाहत होते. सुरुवातीला दिवाळीपूर्वी पैसे मिळतील अशी अपेक्षा होती, परंतु प्रशासकीय विलंबामुळे निधी थांबला. आता मात्र निवडणुकांच्या पार्श्वभूमीवर शासनाने निधी वितरणास मंजुरी दिली आहे. त्यामुळे महाराष्ट्रातील अनेक जिल्ह्यांमध्ये शेतकऱ्यांच्या खात्यांमध्ये अनुदानाची रक्कम जमा होऊ लागली आहे. यामुळे अनेक शेतकऱ्यांना दिलासा मिळाला आहे आणि आर्थिक दृष्ट्या थोडा आधार मिळत आहे.
दोन वेगवेगळे अनुदान प्रकार
या वेळी शेतकऱ्यांना दोन वेगवेगळ्या प्रकारचे अनुदान एकत्रितपणे वितरित केले जात आहे. त्यामुळे अनेक शेतकरी गोंधळले आहेत की नेमके कोणते पैसे जमा झाले आहेत. चला हे स्पष्टपणे समजून घेऊया.
-
अतिवृष्टी अनुदान – 2025 मध्ये राज्यात अतिवृष्टीमुळे अनेक ठिकाणी पिकांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान झाले होते. या नुकसानाची भरपाई म्हणून शासनाने शेतकऱ्यांना हे अनुदान जाहीर केले होते.
-
रब्बी अनुदान – ज्यांच्या शेतीला अतिवृष्टीमुळे नुकसान झाले, त्या शेतकऱ्यांना अतिरिक्त सहाय्य म्हणून शासनाने रब्बी हंगामातील अनुदानही मंजूर केले आहे.
दोन्ही प्रकारचे अनुदान एकत्र वितरित होत असल्यामुळे अनेकांना गोंधळ होत आहे की पैसे रब्बीचे आहेत की अतिवृष्टीचे. शासनाने याबाबत स्पष्ट सांगितले आहे की ज्या शेतकऱ्यांना अतिवृष्टी अनुदान मिळाले आहे, ते शेतकरी रब्बी अनुदानासाठीही पात्र आहेत.
कोणते शेतकरी पात्र आहेत?
शासनाने पात्रतेबाबत स्पष्ट मार्गदर्शक सूचना दिल्या आहेत. दोन गटातील शेतकऱ्यांना हे अनुदान मिळणार आहे:
-
ज्यांना आधीच अतिवृष्टी अनुदान मिळाले आहे.
-
ज्यांच्या नावावर अतिवृष्टी अनुदान मंजूर झाले आहे पण अजून रक्कम मिळालेली नाही.
म्हणजेच, जर तुम्ही या दोन श्रेणींपैकी कोणत्याही एकामध्ये येत असाल, तर तुम्हाला रब्बी अनुदान नक्कीच मिळणार आहे. हे दोन्ही अनुदान एकमेकांशी जोडलेले असल्याने शासनाने पात्रतेचा निर्णय या पद्धतीने घेतला आहे.
आचारसंहितेचा परिणाम नाही
अनेक शेतकऱ्यांना असा प्रश्न पडतो की आता निवडणुका जाहीर झाल्यानंतर आचारसंहिता लागू झाल्यावर अनुदान कसे मिळू शकते? शासनाने यावर स्पष्टीकरण दिले आहे की हे अनुदान नैसर्गिक आपत्ती निवारण निधी (NDRF) अंतर्गत दिले जात आहे. त्यामुळे या निधीवर आचारसंहितेचा कोणताही परिणाम होत नाही. म्हणजेच, निवडणूक आयोगाची परवानगी न घेता शासनाला या निधीतून पैसे वितरित करता येतात. म्हणूनच, वितरणात कोणताही अडथळा येणार नाही.
अनुदान वितरणाची दोन टप्प्यांत प्रक्रिया
राज्य शासनाने या अनुदानाचे वितरण दोन टप्प्यांत करण्याचा निर्णय घेतला आहे.
पहिला टप्पा:
ज्या शेतकऱ्यांचा Farmer ID तयार आहे आणि आधार लिंक असलेले बँक खाते आहे, त्या शेतकऱ्यांच्या खात्यात थेट अनुदान जमा होत आहे. या टप्प्यात बहुतांश पात्र शेतकऱ्यांना पैसे मिळत आहेत. शासनाचे उद्दिष्ट आहे की सर्व Farmer ID पूर्ण असलेल्या शेतकऱ्यांना पहिल्या टप्प्यातच पैसे द्यावेत.
दुसरा टप्पा:
ज्या शेतकऱ्यांचा Farmer ID अजून तयार नाही, तसेच सामायिक क्षेत्रातील शेतकरी, मयत शेतकऱ्यांचे वारसदार, किंवा बॉण्ड धारक शेतकरी यांना दुसऱ्या टप्प्यात पैसे दिले जाणार आहेत. हा टप्पा पूर्ण होण्यासाठी काही दिवसांचा अवधी लागेल.
अजून पैसे आले नाहीत? काय करावे?
जर अजून तुमच्या खात्यात पैसे आले नसतील, तर घाबरून जाण्याची गरज नाही. खालील गोष्टी तपासा:
-
Farmer ID तपासा – तुमचा Farmer ID मंजूर आहे का हे तपासण्यासाठी Mahadbt पोर्टल किंवा Ristart पोर्टल वापरा.
-
Farmer ID तयार नाही? – तर आपल्या जवळच्या CSC केंद्रावर किंवा तालुका कृषी कार्यालयात जाऊन नवीन Farmer ID तयार करून घ्या.
-
KYC तपासा – खात्री करा की तुमची KYC प्रक्रिया पूर्ण झाली आहे. कारण अनुदान थेट आधार लिंक असलेल्या खात्यात जमा होत आहे.
हे सर्व तपासून घेतल्यास तुम्ही पात्र असल्यास पैसे नक्की मिळतील.
सामायिक क्षेत्र आणि वारसदार शेतकरी
ज्या शेतकऱ्यांचे क्षेत्र सामायिक आहे, म्हणजे एकाच खात्यावर अनेक भावंडे किंवा वारसदार नोंदलेले आहेत, त्यांच्या बाबतीत अनुदानाचे वाटप Farmer ID आणि KYC च्या आधारे होणार आहे. जर शेतकऱ्याचे निधन झाले असेल आणि वारस नोंदी झाल्या असतील, तर अशा वारसदारांनाही शासनाकडून अनुदान मिळेल. अशा सर्व प्रकरणांची पडताळणी प्रशासन पातळीवर केली जात आहे.
शेतकरी मित्रांनो, राज्य शासनाने रब्बी आणि अतिवृष्टी अनुदानाचे वितरण सुरू केल्याने हजारो शेतकऱ्यांना दिलासा मिळाला आहे. हे पैसे त्यांच्या आर्थिक अडचणी दूर करण्यात मदत करतील. पहिल्या टप्प्यात बऱ्याच शेतकऱ्यांना पैसे मिळाले असून दुसऱ्या टप्प्यात उर्वरित पात्र शेतकऱ्यांना रक्कम जमा होईल. जर अजून तुमच्या खात्यात पैसे आले नसतील, तर घाई न करता तुमचा Farmer ID आणि KYC तपासा.
शासनाच्या या निर्णयामुळे अनेक शेतकऱ्यांच्या चेहऱ्यावर पुन्हा हसू फुलले आहे. अनेक जणांचा रब्बी हंगाम आता अधिक आत्मविश्वासाने सुरू झाला आहे. या निर्णयामुळे ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला नक्कीच बळ मिळणार आहे आणि शेती क्षेत्राला पुन्हा स्थैर्य मिळेल.